Rosa Luxemburg

Roedd Rosa Luxemburg (Pwyleg: ''Róża Luksemburg'') (5 Mawrth 1871 – 15 Ionawr 1919) yn feddyliwr Marcsaidd a chwyldroadwraig Iddewig, yn enedigol o Wlad Pwyl.

Ganed hi yn Zamość ger Lublin, Gwlad Pwyl, yn ferch i farsiandïwr coed. Cymerodd ran mewn mudiadau adain-chwith, a bu raid iddi ffoi i'r Swistir yn 1889, lle astudiodd ym Mhrifysgol Zürich. Yn 1898, priododd Gustav Lübeck, a symudodd i Berlin. Bu'n flaenllaw mewn nifer o bleidiau ar y chwith yn yr Almaen, a sefydlodd gylchgrawn o'r enw ''Die Rote Fahne'' (Y Faner Goch). Gyda Karl Liebknecht, sefydlodd y Spartakusbund, grŵp a ddaeth yn Blaid Gomiwnyddol yr Almaen yn nes ymlaen. Ym mis Ionawr 1919 cymerodd ran mewn gwrthryfel aflwyddiannus yn Berlin. Cymerwyd Luxembourg yn garcharor a'i saethu; taflwyd ei chorff i Gamlas Landwehr, Berlin.

Rosa Luxemburg.jpg|Rosa Luxemburg Zetkin luxemburg1910.jpg|Clara Zetkin (chwith) a Rosa Luxemburg ar eu ffordd i Gyngres yr SPD, Magdeburg, 1910 Rosa Luxemburg ND2.JPG|Cerflun gan Rolf Biebl yn Franz-Mehring-Platz, Friedrichshain, Berlin. Darparwyd gan Wikipedia